Theo Tuchler, biến động thuế quan đã tạo ra tình trạng bấp bênh chưa từng có, buộc ông phải dự đoán mù quáng về chi phí thuế nhập khẩu thực tế. Trang thương mại điện tử của ông vừa đặt đơn hàng từ Trung Quốc trị giá "khoảng 80,000 USD tiền tất". Tuchler bày tỏ quan ngại: "Liệu chi phí thực tế sẽ tăng lên đến 200,000 USD? Làm sao doanh nghiệp có thể hoạch định trong điều kiện thiếu ổn định như vậy?"

Nhìn ở phạm vi rộng hơn, Fed đang đối mặt với thách thức tương tự. Khi hàng nghìn doanh nghiệp không thể dự báo chính xác chi phí đầu vào hay thuế suất xuất khẩu, Fed khó có thể hoạch định quỹ đạo phát triển kinh tế. Thuế quan gia tăng của Hoa Kỳ có khả năng thúc đẩy lạm phát, trong khi áp lực lên người tiêu dùng cùng phản ứng từ các đối tác thương mại có thể làm suy giảm sản lượng, việc làm và đầu tư. Những yếu tố trái chiều này tạo ra tình thế "tiến thoái lưỡng nan" trong việc xác định chính sách lãi suất.

Đây chính là minh chứng cho cách thức cuộc chiến thương mại của Tổng thống Donald Trump đã chuyển hóa thương mại toàn cầu thành một phương trình phức tạp khó lường, và đây không phải là hệ quả ngẫu nhiên.

Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent định nghĩa phương pháp của Tổng thống Trump là "bất ổn chiến lược", ngụ ý rằng việc giữ các đối tác trong trạng thái không xác định về mục tiêu cuối cùng của Hoa Kỳ có thể mang lại các thỏa thuận thuận lợi hơn. Dù cách tiếp cận này có hiệu quả trong đàm phán thương mại hay không, chính sách này gây khó khăn nghiêm trọng cho mọi nỗ lực dự báo tương lai, từ cộng đồng doanh nghiệp đến các ngân hàng trung ương.

Bất ổn từ chính sách thương mại tăng vọt

Fed dự kiến duy trì lãi suất hiện tại trong cuộc họp sắp tới. Tuy nhiên triển vọng sau đó vẫn còn nhiều biến số. Tổng thống Trump và Bộ trưởng Tài chính Bessent đang tăng cường áp lực lên Fed để nới lỏng chính sách tiền tệ. Kỳ vọng thị trường về khả năng điều chỉnh vào tháng 6 đang dần tăng cao.

Michael Hanson, chuyên gia kinh tế cao cấp tại JPMorgan Research, đánh giá khả năng cắt giảm lãi suất vào tháng 9, thời điểm lạm phát do thuế quan dự kiến bắt đầu hạ nhiệt và thị trường lao động có thể suy yếu. Tuy nhiên ông cũng thừa nhận tính không chắc chắn phát sinh từ cuộc chiến thương mại, bao gồm cả khả năng Hoa Kỳ rơi vào suy thoái trong năm nay.

"Chúng ta chưa thể xác định rõ ràng kết quả cuối cùng," Hanson giải thích. "Nhóm nghiên cứu của chúng tôi đang phân tích các kênh chịu tác động mạnh nhất từ thuế quan như đầu tư doanh nghiệp và ảnh hưởng tiềm tàng của lạm phát đối với tiêu dùng. Chúng tôi đang tập trung vào việc đánh giá các rủi ro và phân bổ rủi ro."

Thách thức dự báo

Đây sẽ là yếu tố then chốt trong cách tiếp cận của Fed. Các nhà hoạch định chính sách luôn thiết lập kịch bản cơ sở, nhưng trong tình huống hiện tại, khi phân tích tác động của các cú sốc thương mại thông qua các mô hình kinh tế và đánh giá hệ quả đối với giá cả, tăng trưởng và việc làm, các kịch bản thay thế cần được cân nhắc với trọng số đặc biệt.

"Phân tích kịch bản đang trở nên quan trọng hơn bao giờ hết," Seth Carpenter, chuyên gia kinh tế tại Morgan Stanley nhận định.

Cả nhà hoạch định chính sách và doanh nghiệp đều thể hiện sự đồng thuận với quan điểm này. BoC gần đây đã công bố hai bộ dự báo riêng biệt nhằm phản ánh các kịch bản khác nhau, thay vì chỉ đưa ra một dự báo đơn lẻ. United Airlines cũng công bố hai triển vọng lợi nhuận tách biệt, một dựa trên giả định ổn định và một dựa trên kịch bản suy thoái do chiến tranh thương mại.

Cách tiếp cận "bất ổn chiến lược" của Tổng thống Trump hoàn toàn trái ngược với xu hướng phát triển thương mại thế giới trong nhiều thập kỷ sau Thế chiến thứ II. Triết lý truyền thống hướng đến việc tạo ra trật tự từ hỗn loạn, hài hòa hóa hệ thống thuế quan phức tạp và thiết lập các quy tắc đàm phán ổn định, cho phép các quốc gia tận dụng lợi thế so sánh và tiếp cận thị trường quốc tế.

Theo Alan Wm. Wolff, cựu Phó Tổng giám đốc Tổ chức Thương mại Thế giới, hệ thống này dựa trên nhận thức rằng việc để hơn 160 thành viên WTO tự do thiết lập thuế quan riêng lẻ là không hợp lý. Cách tiếp cận này tương phản sâu sắc với văn hóa đàm phán mà Trump áp dụng. "Toàn bộ tinh thần đằng sau các cuộc đàm phán thương mại là tạo ra sự chắc chắn, không phải bất ổn," ông Wolff nhấn mạnh.

Tương lai khó lường

Thông thường, chính sách thương mại thường hướng đến tương lai với những mục tiêu rõ ràng, dù là để cải thiện thị trường cho các mặt hàng cụ thể hay củng cố quan hệ đối tác chiến lược. Đối với chính quyền Trump, Nathan Sheets, chuyên gia kinh tế tại Citibank, đặt vấn đề: "Có quá nhiều câu hỏi về cách tất cả những hành động này kết hợp thành một chính sách thương mại nhất quán và đâu là mục tiêu cơ bản. Họ áp dụng thuế quan với mục đích gì, để rồi cuối cùng lại gỡ bỏ thuế quan?"

Chính quyền đã bày tỏ rõ ràng các quan ngại đối với hiện trạng, chẳng hạn như kêu gọi đưa nhiều hoạt động sản xuất trở lại Hoa Kỳ. Tuy nhiên đây là quá trình có thể kéo dài nhiều năm mới hoàn thiện.

Trong khi đó, tình hình thương mại đang biến đổi nhanh chóng. "Chúng tôi đang tiếp cận gần hơn với một số thỏa thuận," Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Jamieson Greer tuyên bố trên Fox News. "Chúng tôi đang nói đến khung thời gian vài tuần chứ không phải vài tháng để công bố các thỏa thuận ban đầu."

Theo Carpenter, chuyên gia kinh tế tại Morgan Stanley, có thể cần nhiều nỗ lực hơn để giải quyết tình trạng bất ổn. "Một hoặc hai thỏa thuận sẽ không đủ để giải tỏa hoàn toàn tình trạng bất định," ông phân tích. "Các thỏa thuận cần mang tính bền vững và duy trì trong thời gian dài."

Ngay cả khi đạt được thỏa thuận, vẫn chưa rõ những thay đổi thực sự sẽ diễn ra. Tổng thống Trump và các cố vấn đã bày tỏ ý định duy trì nhiều biện pháp thuế quan. Mức thuế cơ bản 10% áp dụng cách đây một tháng dường như sẽ tiếp tục tồn tại, cùng với thuế nhập khẩu đối với kim loại, ô tô, và sắp tới là các sản phẩm từ chất bán dẫn, dược phẩm đến gỗ xẻ.

Trong bối cảnh này, Tuchler quyết định không chờ đợi sự rõ ràng tuyệt đối. Ông đã tiến hành đặt hàng, với nhận định rằng việc trì hoãn sẽ mang lại rủi ro lớn hơn, có thể dẫn đến tình trạng thiếu hàng trên trang thương mại điện tử Giftsforyounow.com vào mùa Giáng sinh.

"Mọi diễn biến đều vượt ngoài khả năng dự đoán," ông tổng kết.