Mỹ và EU tiến gần thỏa thuận thương mại, nối tiếp thành công từ Nhật Bản

Liên minh Châu Âu và Mỹ đang tiến gần đến một thỏa thuận thương mại mới, trong đó có thể bao gồm việc Mỹ áp mức thuế cơ bản 15% đối với hàng hóa EU cùng các điều khoản miễn trừ nhất định – theo hai nhà ngoại giao châu Âu chia sẻ hôm thứ Tư. Thỏa thuận này có thể đánh dấu thêm một bước tiến quan trọng trong nỗ lực của Tổng thống Donald Trump nhằm củng cố mạng lưới thương mại quốc tế, nối tiếp thỏa thuận thương mại vừa đạt được với Nhật Bản.

Các nhà đàm phán EU hy vọng đạt được một thỏa thuận trước thời hạn 1/8 – thời điểm mà Trump từng đe dọa sẽ áp thuế 30% đối với hàng nhập khẩu từ khối 27 quốc gia EU, bao gồm cả thuế với ô tô. Thỏa thuận với EU, nếu thành công, sẽ có nhiều điểm tương đồng với thỏa thuận Mỹ - Nhật mà ông Trump công bố tối thứ Ba.

Theo các nguồn tin ngoại giao, trong thỏa thuận với EU, một số ngành như hàng không, gỗ, dược phẩm và sản phẩm nông nghiệp có thể được miễn trừ thuế. Tuy nhiên, chính quyền Mỹ dường như chưa có ý định giảm mức thuế thép hiện đang ở mức 50%.

Nhà Trắng hiện chưa đưa ra bình luận chính thức. Trong khi đó, cố vấn thương mại của Tổng thống, ông Peter Navarro, tỏ ra hoài nghi và khuyến nghị nên "xem xét báo cáo từ EU với một chút thận trọng", theo trả lời phỏng vấn Bloomberg.

Ủy ban châu Âu cho biết họ vẫn đang chuẩn bị các biện pháp trả đũa trong trường hợp không đạt được thỏa thuận. Dự kiến, các quốc gia EU sẽ bỏ phiếu vào thứ Năm về gói thuế trị giá 93 tỷ euro đối với hàng hóa Mỹ. Phần lớn các thành viên bày tỏ ủng hộ việc sử dụng các công cụ chống ép buộc nếu đàm phán thất bại.

Thỏa thuận Mỹ - Nhật: Đòn bẩy mới cho Trump

Thỏa thuận với Nhật Bản – đối tác đầu tư nước ngoài lớn nhất của Mỹ – bao gồm một gói đầu tư và tín dụng trị giá 550 tỷ USD, cam kết mua 100 máy bay Boeing và tăng cường nhập khẩu nông sản Mỹ. Khoản đầu tư này sẽ được chi tiêu theo quyết định của Tổng thống và sẽ tập trung vào các lĩnh vực chiến lược như năng lượng, chất bán dẫn, khoáng sản quan trọng, dược phẩm và đóng tàu.

Ngoài ra, mức thuế đối với ô tô nhập khẩu từ Nhật Bản sẽ giảm từ 27.5% xuống 15%. Động thái này làm dấy lên kỳ vọng rằng EU cũng có thể được hưởng chính sách thuế ưu đãi tương tự.

Thông tin về thỏa thuận đã tác động tích cực tới thị trường. Chứng khoán châu Á và châu Âu đều tăng điểm. Tuy nhiên, phản ứng của thị trường Mỹ có phần thận trọng hơn, khi các báo cáo thu nhập doanh nghiệp cho thấy tác động tiêu cực từ chính sách thương mại thiếu nhất quán của Washington.

Mâu thuẫn nội bộ và lo ngại từ ngành công nghiệp Mỹ

Nhiều doanh nghiệp Mỹ – từ ngành sản xuất chip đến thép – đã báo cáo sụt giảm lợi nhuận, chi phí gia tăng, gián đoạn chuỗi cung ứng và suy giảm niềm tin người tiêu dùng. Đặc biệt, các hãng ô tô Mỹ bày tỏ sự bất bình với thỏa thuận Nhật Bản khi phải đối mặt với bất bình đẳng trong chính sách thuế.

Ông Matt Blunt, Chủ tịch Hội đồng Chính sách Ô tô Mỹ (đại diện cho General Motors, Ford và Stellantis), chỉ trích: “Một thỏa thuận áp thuế thấp hơn cho xe nhập từ Nhật Bản – vốn có rất ít hàm lượng nội địa Mỹ – trong khi vẫn giữ mức thuế 25% đối với xe sản xuất tại Canada và Mexico với hàm lượng nội địa cao, là một thỏa thuận tồi đối với ngành công nghiệp và công nhân Mỹ.”

Cổ phiếu ngành ô tô tại châu Âu đã tăng mạnh sau khi xuất hiện kỳ vọng Mỹ sẽ nới lỏng thuế với ô tô EU, dù trước đó các quan chức EU cho biết Washington gần như không có dấu hiệu thay đổi.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ, ông Scott Bessent, cho biết Nhật Bản được ưu đãi thuế nhờ đề xuất “một cơ chế tài chính sáng tạo”, điều mà ông không tin rằng các nước khác có thể sao chép.

Đàm phán đa phương tăng tốc

Bất chấp những bất cập, ông Trump tỏ ra sẵn sàng đàm phán với nhiều đối tác. “Tôi sẽ chỉ giảm thuế nếu quốc gia đó sẵn lòng mở cửa thị trường của mình,” ông đăng trên mạng xã hội hôm thứ Tư.

Tổng thống cho biết các phái đoàn thương mại từ nhiều quốc gia sẽ đến Washington trong tuần này. Các chính phủ hiện đang chạy đua để hoàn tất thỏa thuận trước thời hạn đã nhiều lần bị trì hoãn do sức ép từ thị trường và vận động hành lang từ doanh nghiệp Mỹ.

Ngoài ra, Mỹ và Trung Quốc cũng lên kế hoạch gặp nhau tại Stockholm vào tuần tới để bàn về việc gia hạn thời hạn đàm phán thỏa thuận thương mại, vốn sẽ kết thúc vào ngày 12/8. Người phát ngôn Nhà Trắng, bà Karoline Leavitt, từ chối nêu chi tiết nhưng xác nhận Bộ trưởng Bessent "mong chờ tiếp tục thảo luận với các đối tác Trung Quốc".