Khi "ánh hào quang" Mỹ mờ dần: Bức tranh rộng hơn cả yếu tố chính trị!

Khi "ánh hào quang" Mỹ mờ dần: Bức tranh rộng hơn cả yếu tố chính trị!

Quỳnh Chi

Quỳnh Chi

Junior Editor

08:27 25/03/2025

Nhiều người từng ca ngợi việc Donald Trump đắc cử Tổng thống là động lực lớn cho "vị thế đặc biệt của Hoa Kỳ" (American exceptionalism) nay lại xem sự sụt giảm gần đây của thị trường chứng khoán và sự suy yếu của đồng USD như dấu hiệu cho thấy thời đại thống trị của Mỹ đang bị thách thức. Họ cũng quy kết sự chuyển biến đột ngột này cho Trump. Họ ngầm cho rằng nếu không có những biến động chính trị tại Washington, thị trường Mỹ vẫn sẽ duy trì vị thế áp đảo trên phạm vi toàn cầu.

Tuy nhiên, bong bóng "vị thế đặc biệt Hoa Kỳ" đã hình thành từ lâu trước nhiệm kỳ thứ hai của Trump. Sau một chu kỳ tích lũy kéo dài trên thị trường quốc tế, hiện tượng này đã bộc lộ các dấu hiệu điển hình của đỉnh chu kỳ sau cuộc bầu cử, khi giới đầu tư tin tưởng mạnh mẽ rằng chính sách của tân tổng thống sẽ kích thích dòng vốn đổ vào Hoa Kỳ. Tuy nhiên, sự phấn khích thái quá như vậy tất yếu sẽ vỡ vụn trước tác động đủ mạnh. Dù không phải là những biến động trong giai đoạn đầu của chính quyền Trump, một cú sốc nào đó cũng sẽ buộc các nhà đầu tư phải đánh giá lại tỷ trọng phân bổ vốn vào tài sản Mỹ đang ở mức kỷ lục.

Ngay cả sau đợt suy giảm trong tháng qua, giá trị thực của USD vẫn neo ở vùng đỉnh xuất hiện kể từ thời điểm kết thúc cơ chế tỷ giá hối đoái cố định vào đầu thập niên 1970. Đồng thời, chỉ số S&P 500 chỉ điều chỉnh giảm chưa đến 10% so với đỉnh tháng 2 và vẫn đang giao dịch cao hơn 25% so với đường trendline tăng dài hạn trong 150 năm qua.

Bất chấp đà tăng vượt trội của cổ phiếu châu Âu và Trung Quốc trong năm nay, thị trường chứng khoán Mỹ vẫn được định giá với mức premium 50% so với thị trường quốc tế - tiệm cận mức chênh lệch lớn nhất từng được ghi nhận. Tỷ trọng của Mỹ trong chỉ số tham chiếu thị trường toàn cầu vẫn duy trì ở ngưỡng trên 60% mặc dù đóng góp vào GDP toàn cầu chỉ dưới 30%.

Tóm lại, quá trình tái cân bằng thị trường toàn cầu đã trễ hạn và mới chỉ bắt đầu, với khả năng sẽ kéo dài trong một giai đoạn đáng kể.

Từ các tiêu đề báo chí, người ta có thể cho rằng nhà đầu tư đang đặt câu hỏi về vị thế thống lĩnh của Mỹ hoàn toàn dựa trên chính sách thuế quan của Trump và sự bất định cao độ xung quanh các chủ trương của ông. Tuy nhiên, thực tế thì "vị thế đặc biệt Hoa Kỳ" được xây dựng trên nền tảng tăng trưởng kinh tế vượt trội, vốn được kích thích một cách nhân tạo bởi chính sách tài khóa mở rộng và làn sóng đầu tư vốn chưa từng có vào lĩnh vực trí tuệ nhân tạo. Nền kinh tế Mỹ chưa từng lệ thuộc vào khu vực công đến mức này trước đây, và việc duy trì thâm hụt ngân sách ở mức 6% GDP là không bền vững. Trong khi đó, những cải cách tài khóa gần đây tại Đức và sự ra đời của các mô hình AI chi phí thấp tại Trung Quốc đang minh chứng rằng phần còn lại của thế giới hoàn toàn có khả năng cạnh tranh với Mỹ.

Cho đến nay, làn sóng rút vốn khỏi thị trường cổ phiếu Mỹ chủ yếu do các nhà đầu tư "vốn nóng" (fast-money) dẫn dắt, bao gồm các quỹ đầu cơ. Nhiều nhóm đầu tư khác vẫn chưa tham gia vào xu hướng này. Ngay cả khi các chỉ báo về tâm lý người tiêu dùng và doanh nghiệp nhỏ phản ánh niềm tin suy giảm, nhà đầu tư cá nhân Mỹ vẫn duy trì chiến lược "bắt đáy". Họ liên tục rót vốn vào cổ phiếu Mỹ hầu như mỗi ngày kể từ khi thị trường lập đỉnh vào cuối tháng trước. Không hiếm trường hợp, họ sử dụng các công cụ đầu tư có độ rủi ro cao nhất sẵn có, như các quỹ ETF đòn bẩy (leveraged ETFs).

Các nhà đầu tư nước ngoài, từ quỹ hưu trí Úc đến các tập đoàn bảo hiểm Nhật Bản, cũng tiếp tục định hướng dòng vốn vào Mỹ. Trong những năm gần đây, hơn 80% lượng vốn đổ vào các quỹ đầu tư chứng khoán toàn cầu đã chảy vào thị trường Mỹ. Sau khi tăng gấp ba lần danh mục đầu tư cổ phiếu Mỹ lên 20 nghìn tỷ USD trong thập kỷ qua, các nhà đầu tư nước ngoài hiện nắm giữ 30% vốn hóa thị trường chứng khoán Mỹ - một tỷ lệ kỷ lục.

Với quan điểm lạc quan về USD, họ hầu như không thực hiện các chiến lược phòng hộ tỷ giá, khiến đồng bạc xanh dễ bị tác động như chưa từng thấy. Trong nhiều thập kỷ, Hoa Kỳ liên tục ghi nhận thâm hụt đầu tư quốc tế ở mức cao, nghĩa là giá trị tài sản người Mỹ sở hữu ở nước ngoài thấp hơn đáng kể so với giá trị tài sản người nước ngoài nắm giữ tại Mỹ. Vào đầu thập kỷ này, mức thâm hụt đó đã vượt ngưỡng 50% GDP - một chỉ báo thường gắn liền với sự suy yếu của đồng tiền trong quá khứ. Hiện nay, tỷ lệ thâm hụt còn ở mức cao hơn, lên tới 80% GDP, trong khi hầu hết các nền kinh tế phát triển khác đang duy trì vị thế thặng dư.

Trước đây, thị trường chứng khoán toàn cầu thường diễn biến cùng chiều với thị trường Mỹ - tăng khi Mỹ tăng và giảm khi Mỹ giảm. Mối tương quan này đã bị phá vỡ trong thời gian gần đây, khi sự phấn khích quá mức về tiềm năng Mỹ đã hút cạn dòng tiền và sinh khí từ các thị trường khác. Sự phi tương quan vẫn tiếp diễn, chỉ khác là hiện nay Mỹ đang suy yếu nhưng không kéo theo sự sụt giảm của nhiều thị trường khác.

Thị trường chứng khoán châu Âu vừa ghi nhận tháng có dòng vốn ngoại tốt nhất trong một thập kỷ. Nhật Bản cũng đang thu hút mạnh mẽ dòng vốn đầu tư. Các thị trường mới nổi không còn bị ảnh hưởng tiêu cực từ đà giảm của thị trường Mỹ. Và khi những nghi vấn về sự thống trị kinh tế và tài chính của Mỹ lan rộng đến đại đa số nhà đầu tư toàn cầu, thần thoại về "vị thế đặc biệt Hoa Kỳ" sẽ tiếp tục phai nhạt. Điều khó tin là nhiều động lực thị trường đang vận hành mang tầm vóc còn lớn hơn cả ảnh hưởng của Trump.

Financial Times

Broker listing

Cùng chuyên mục

Ngành ô tô Trung Quốc chịu áp lực kép: Dư cung, chiến tranh giá và căng thẳng tài chính

Ngành ô tô Trung Quốc chịu áp lực kép: Dư cung, chiến tranh giá và căng thẳng tài chính

Ngành ô tô Trung Quốc đang chịu sức ép lớn từ dư thừa công suất và cuộc chiến giá kéo dài, làm xói mòn biên lợi nhuận và kéo dài chu kỳ thanh toán cho nhà cung cấp. Dữ liệu từ 33 nhà sản xuất cho thấy các chỉ số tài chính chủ chốt đều suy giảm từ năm 2019 đến 2024. Trong khi một số công ty như BYD cải thiện được lợi nhuận, phần lớn doanh nghiệp trong ngành đối mặt với nợ tăng, tồn kho cao và áp lực thanh khoản. Chính phủ Trung Quốc đã cam kết kiểm soát cuộc đua giảm giá và thúc đẩy tái cấu trúc ngành một cách có trật tự.
Chứng khoán châu Á tăng nhẹ nhờ Nvidia và kỳ vọng Fed hạ lãi suất, thị trường phớt lờ chính sách thuế quan mới của Trump

Chứng khoán châu Á tăng nhẹ nhờ Nvidia và kỳ vọng Fed hạ lãi suất, thị trường phớt lờ chính sách thuế quan mới của Trump

Cổ phiếu châu Á tăng vào thứ Năm nhờ động lực từ Nvidia chạm mốc vốn hóa 4 nghìn tỷ USD và kỳ vọng Fed sẽ cắt giảm lãi suất trong năm nay. Trong khi đó, thị trường phản ứng thờ ơ với các mức thuế mới từ Tổng thống Trump, bao gồm thuế 50% đối với đồng và hàng xuất khẩu từ Brazil. Đồng USD suy yếu, giá dầu giảm nhẹ, còn Bitcoin tiếp tục dao động gần mức đỉnh lịch sử.
Thị trường chứng khoán vẫn "xanh" bất chấp sức ép từ thuế quan, NVIDIA vượt mốc 4.000 tỷ USD

Thị trường chứng khoán vẫn "xanh" bất chấp sức ép từ thuế quan, NVIDIA vượt mốc 4.000 tỷ USD

Trọng tâm của thị trường vẫn đặt vào triển vọng tăng trưởng, khi các ông lớn công nghệ tiếp tục kéo thị trường chứng khoán vượt qua làn khói mờ của bất ổn thương mại. Việc Nvidia bứt phá vượt ngưỡng vốn hóa 4,000 tỷ USD đã tiếp thêm sinh lực cho phe mua, ngay cả khi những tuyên bố cứng rắn mới nhất về thuế quan từ Tổng thống Trump đang đe dọa làm chao đảo tâm lý nhà đầu tư. Tựa như con tàu chủ lực dẫn đầu đoàn hạm, Nvidia tiến thẳng qua sóng gió đầu năm với cánh buồm căng gió—không phải nhờ cường điệu, mà nhờ nhu cầu thực sự, đơn hàng đã được khóa chặt và lực kéo không ngừng từ các khoản đầu tư vào hạ tầng AI.
OPEC+ bỏ dao mổ, cầm đinh ba: Trận chiến thị phần bắt đầu

OPEC+ bỏ dao mổ, cầm đinh ba: Trận chiến thị phần bắt đầu

Thị trường dầu mỏ vật chất đang biến thành một chiến trường khốc liệt, nơi kỷ luật cung cấp bị thay thế bởi cuộc đấu tranh giành thị phần không khoan nhượng. OPEC+ đã bỏ “dao mổ”—công cụ quản lý giá nhẹ nhàng—để cầm “đinh ba”, đâm thẳng vào thị phần bằng sức mạnh cung ứng. Đợt tăng sản lượng gần 550,000 thùng/ngày cho tháng 8 không chỉ đơn thuần là một điều chỉnh—mà là một tuyên bố chiến lược. Nhóm này được dự đoán sẽ đảo ngược toàn bộ mức cắt giảm 2.2 triệu thùng/ngày vào tháng 9, sớm hơn gần một năm so với kế hoạch ban đầu.
Chính sách tiền tệ toàn cầu: Thận trọng là lựa chọn chiến lược

Chính sách tiền tệ toàn cầu: Thận trọng là lựa chọn chiến lược

Mỗi năm, mùa hè đánh dấu thời điểm diễn ra hai hội nghị ngân hàng trung ương quan trọng, nơi các nhà hoạch định chính sách tiền tệ, học giả và đại diện khu vực tư nhân hội tụ để thảo luận các nghiên cứu mới và trao đổi quan điểm về triển vọng kinh tế toàn cầu. Đầu tiên là Diễn đàn ECB, tổ chức vào cuối tháng 6 tại thị trấn ven biển lộng gió Sintra, Bồ Đào Nha; kế đến là hội nghị Jackson Hole vào cuối tháng 8 tại vùng núi Rocky Mountains, Wyoming, Mỹ. Năm nay, dù gió ở Sintra thổi mạnh không ngừng, các cuộc thảo luận vẫn diễn ra một cách điềm tĩnh, tập trung và sâu sắc – một phép ẩn dụ phù hợp cho tâm thế của các ngân hàng trung ương hiện nay.
Cập nhật thuế quan: Đòn thuế của Trump giáng vào Nhật Bản và Hàn Quốc

Cập nhật thuế quan: Đòn thuế của Trump giáng vào Nhật Bản và Hàn Quốc

Tổng thống Trump đã bắt đầu gửi thông báo tới các đối tác thương mại chính về mức thuế mới mà ông dự định áp dụng đối với hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ. Hai quốc gia đầu tiên nhận thông báo là Nhật Bản và Hàn Quốc, cả hai sẽ phải đối mặt với mức thuế 25%, tăng từ mức 10% hiện tại – một đòn giáng mạnh vào hy vọng rằng Trump sẽ giảm căng thẳng thương mại và tránh leo thang cuộc chiến thuế quan.
Mở cửa thị trường châu Á: Các nhà giao dịch có xu hướng đặt cược vào một biến thể của chiến lược "TACO"

Mở cửa thị trường châu Á: Các nhà giao dịch có xu hướng đặt cược vào một biến thể của chiến lược "TACO"

Tuần này, thị trường toàn cầu di chuyển như đoàn xe không kính chẳng có đèn pha, và mỗi nhà giao dịch đều hy vọng xe dẫn đầu không lao xuống vực. Với thời hạn áp thuế ngày 9/7 đang tới gần, thị trường hiện giờ đang theo dõi Washington sát sao nhằm tìm kiếm bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy sự leo thang hoặc thoái lui. Con đường phía trước vẫn mơ hồ, nhưng địa hình thì đầy chông gai.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ