bài viết dựa trên quan điểm cá nhân của Stuart Kirk từ Financial Times

Tạp chí Lancet đã công bố một báo cáo mới về sức khỏe và biến đổi khí hậu. Điều này không thể nghiêm trọng hơn được nữa. Trong năm ngoái, 10 trên 15 chỉ số về các mối đe dọa, phơi nhiễm hoặc tác động đạt đến mức kỷ lục. Chẳng hạn, dữ liệu toàn cầu cho thấy gần một nửa diện tích bề mặt trái đất đã chịu đựng ít nhất một tháng hạn hán khắc nghiệt, so với 15% trong những năm 1980. Tương tự, lượng mưa cực đoan đã vượt mức trung bình giai đoạn 1961-1990 ở gần hai phần ba các khu vực trên thế giới - một điều chưa từng có trước đây. Vào thứ Ba vừa qua, tại thị trấn Chiva, gần Valencia, Tây Ban Nha, lượng mưa bằng cả năm đã đổ xuống chỉ trong tám giờ, gây ra cái chết và sự tàn phá.

Và dường như không có nhiều hy vọng. Cũng trong tuần này, phân tích từ Liên Hợp Quốc cho thấy khí nhà kính đang tích tụ với tốc độ chưa từng có trong lịch sử nhân loại. Theo ước tính, lượng phát thải sẽ chỉ giảm chút ít vào năm 2030 so với năm 2019. Nhưng để giữ cho nhiệt độ toàn cầu không tăng quá mức, chúng ta cần giảm khoảng 40% vào cuối thập kỷ này. Liên Hợp Quốc cảnh báo rằng “các kế hoạch khí hậu quốc gia hiện nay còn cách quá xa so với yêu cầu cần thiết để ngăn chặn hiện tượng nóng lên toàn cầu làm tê liệt tất cả các nền kinh tế".

Làm tê liệt TẤT CẢ nền kinh tế! Nguy hiểm thật. Không có gì ngạc nhiên khi tài sản trên toàn thế giới - mà giá trị của chúng phản ánh rủi ro trong nhiều năm và thập kỷ tới - lại đang chịu áp lực trước mối đe dọa mang tính sống còn này.

S&P 500, Nasdaq và Dow Jones ở Mỹ lại đạt mức cao nhất mọi thời đại trong tuần này. Tương tự, trong hai tuần qua, Dax, Ibex và các sàn giao dịch khác ở châu Âu - cũng như thị trường chứng khoán Úc và Canada - cũng đạt đỉnh.

Trong khi đó, cổ phiếu Ấn Độ đã liên tục đạt đỉnh trong năm nay. Và mặc dù châu Phi và Nam Mỹ đặc biệt dễ bị tổn thương trước rủi ro khí hậu, theo báo cáo của Liên Hợp Quốc, chỉ số chứng khoán ở Brazil đã đạt đỉnh khác vào tháng Chín. Thị trường Nigeria đã tăng gấp ba lần từ tháng Một.

Danh sách tiếp tục kéo dài. Giá nhà đất toàn cầu, kim loại quý và công nghiệp, tiền điện tử (vốn có xu hướng biến động cùng với các tài sản rủi ro) và các tác phẩm nghệ thuật, chỉ là một vài ví dụ, cũng đang ở hoặc gần mức cao nhất mọi thời đại.

Rủi ro khí hậu ở mức kỷ lục. Giá tài sản ở mức kỷ lục. Nếu chúng ta thực sự đang gặp nguy hiểm, thì làm sao có thể như vậy? Có ba câu trả lời khả dĩ cho câu đố này: hoặc là rủi ro đầu tư liên quan đến khí hậu không đáng kể, đã được phản ánh trong giá cả, hoặc thị trường tài chính đang sống trong “ảo tưởng”.

Nếu không phải vì đã đưa ra điểm mấu chốt này trong một bài phát biểu trước đây - và cho rằng khả năng đầu tiên là câu trả lời đúng - thì tôi đã không viết bài này. Và nếu vậy, việc bán hết cổ phiếu Mỹ trong danh mục đầu tư của tôi vào tháng Chín năm ngoái cũng sẽ không trở nên xấu hổ như vậy.

Tôi đã nhiều lần cân nhắc liệu có nên nhảy vào thị trường một lần nữa không. Điều này gợi lên câu hỏi quan trọng: có nên mua cổ phiếu ở mức đỉnh không? Lý thuyết tài chính không đồng tình: lợi nhuận kỳ vọng sẽ giảm khi giá cổ phiếu tăng.

Và ngược lại. Vì vậy, tôi rất muốn S&P 500 lao dốc, có thể vào thứ Ba tới chẳng hạn? Tuy nhiên, thật không đúng khi ước mơ về cảnh những kẻ nổi loạn sau cuộc bầu cử Mỹ sẽ giúp tôi có thể mua vào với giá tốt hơn.

Nhưng tôi không cần lo lắng. Hóa ra việc mua vào tại thời điểm thị trường đạt đỉnh lại chẳng hề “ngu ngốc”. Một lý do rõ ràng là: nếu cổ phiếu nói chung có xu hướng tăng, điều này thường xảy ra, các đỉnh sẽ liên tục bị phá. Chỉ riêng trong năm nay, S&P 500 đã đạt đến gần 50 đỉnh mới.

Đúng là nếu xác định thời điểm tốt thì lợi nhuận sẽ cao hơn. Nhưng ngay cả khi bạn cực kỳ không may mắn và mua khi S&P 500 đạt đỉnh mới, khả năng bạn chịu thua lỗ cũng không nhiều so với các nhà đầu tư mua cổ phiếu mỗi ngày.

Theo số liệu của RBC Global Asset Management, trong bất kỳ giai đoạn năm năm nào kể từ năm 1950, lợi nhuận từ việc “mua ở đỉnh” chỉ kém lợi nhuận từ việc mua bừa bãi khoảng một điểm phần trăm.

Điều thú vị hơn là tần suất giá cổ phiếu Mỹ sụp đổ sau khi đạt một trong khoảng 1,250 đỉnh đó rất thấp. Năm năm sau khi mua ở đỉnh, các nhà đầu tư không bao giờ lỗ quá 10%. Một năm sau, xác suất thua lỗ một phần mười tài sản chỉ là 9%.

Nói cách khác, đừng sợ đỉnh cao. Giá cổ phiếu sẽ sớm phục hồi. Thực tế, một phần lớn lợi nhuận từ cổ phiếu toàn cầu đến từ những ngày phục hồi, thường xuất hiện ngay sau những đợt bán tháo.

Hôm thứ Hai, một phiên bản của chỉ số Vix, đo lường sự biến động bằng cách sử dụng các quyền chọn đáo hạn trong chín ngày, đã tăng lên trên phiên bản tham chiếu các quyền chọn 30 ngày. Điều này rất hiếm khi xảy ra vì thông thường, thời gian càng dài thì rủi ro càng cao.

Rõ ràng một số nhà đầu tư cho rằng ngày 5 tháng 11 sẽ là một sự kiện “náo loạn”. Theo logic đó, tôi cũng nên bán bớt các ETF cổ phiếu khác trước cuộc bầu cử Mỹ, vì chúng chắc chắn sẽ theo sau S&P 500 trong xu hướng đi xuống.

Thực tế, gần đây tôi đã nghĩ đến việc chuyển sang 100% tiền mặt. Nếu kế hoạch ngân sách của Anh, bầu cử Tổng thống, hay một diễn biến nào đó ở Trung Đông diễn ra tốt đẹp hơn dự đoán, tôi có thể mua lại mà không mất nhiều chi phí cơ hội.

Tại sao tôi không làm vậy? Một cuộc bầu cử Mỹ hỗn loạn đã được nghĩ đến từ lâu, nên một số sự điên rồ có lẽ đã được phản ánh vào giá. Và một trong những lý do chính mà tôi chỉ sở hữu các cổ phiếu đang ở mức giá rẻ rõ ràng là vì chúng có tính phòng thủ cao hơn.

Điều này có nghĩa là trong khi tôi ít có niềm vui hơn khi các tài sản rủi ro đang “quẩy” nhiệt tình, thì những thị trường như Nhật Bản, châu Á và Anh sẽ có khả năng vượt trội hơn nếu Washington sụp đổ. Tuy nhiên, phân tích ở trên cho thấy tôi nên mua cổ phiếu Mỹ bất kể điều gì xảy ra.