Thuế quan có phải là công cụ hiệu quả để Mỹ tập hợp đồng minh chống Trung Quốc?

Thuế quan có phải là công cụ hiệu quả để Mỹ tập hợp đồng minh chống Trung Quốc?

Ngọc Lan

Ngọc Lan

Junior Editor

08:04 25/04/2025

Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent đã phân tích chiến lược thương mại đầy biến động của Nhà Trắng như một phương án hợp lý, theo đó Hoa Kỳ sẽ đàm phán thương mại công bằng hơn với các quốc gia đồng minh, sau đó liên kết họ tạo áp lực buộc Trung Quốc nhượng bộ.

Nhận định này của ông đúng ở một khía cạnh quan trọng khi Hoa Kỳ không thể đơn phương đối phó với chủ nghĩa trọng thương Trung Quốc mà không có sự hậu thuẫn từ các đồng minh. Tuy nhiên, chiến thuật "uy hiếp" bằng thuế quan không phải các thức lý tưởng để thu phục sự ủng hộ từ họ.

Dù nhiều quốc gia đang nỗ lực tránh né nguy cơ bị áp thuế đối ứng đã được hoãn tới tháng 7, điều này không đồng nghĩa với việc họ sẵn lòng tham gia chiến dịch "cô lập" Trung Quốc do Hoa Kỳ khởi xướng. Các quốc gia quy mô nhỏ không thể mạo hiểm làm phật lòng đối tác thương mại hàng đầu của mình. Liên minh châu Âu cùng các cường quốc khác đều không tán thành việc phá vỡ trật tự thương mại dựa trên luật lệ quốc tế, một hệ thống mà ngay cả giới lãnh đạo Trung Quốc cũng công khai ủng hộ. Hơn thế nữa, không bên nào có thể tin tưởng vào sự ổn định của chính sách Washington khi mà chính sách này có thể thay đổi bất thường theo ý muốn. Hiện tại, chính quyền Mỹ dường như đang nhượng bộ trong cuộc đối đầu với Trung Quốc dưới sức ép từ thị trường tài chính suy giảm và phản ứng gay gắt từ giới lãnh đạo doanh nghiệp Hoa Kỳ.

Nguyên nhân chính khiến các đồng minh Hoa Kỳ thận trọng chính là sự đa dạng và mâu thuẫn trong các mục tiêu mà Nhà Trắng đề ra cho chiến dịch thuế quan của mình. Những mục tiêu này bao gồm việc đấu tranh chống lại các hành vi thương mại không công bằng của Trung Quốc, tái thiết sản xuất trong nước, giảm thâm hụt thương mại song phương, giảm phụ thuộc vào chuỗi cung ứng từ Trung Quốc đại lục và gia tăng nguồn thu ngân sách. Chính quyền Mỹ sẽ đạt được nhiều thành công hơn nếu tập trung vào những lĩnh vực thực sự có lợi ích chung giữa Hoa Kỳ và các đối tác quốc tế.

Ưu tiên hàng đầu trong số đó là giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc về các mặt hàng chiến lược, từ tiền chất dược phẩm đến kim loại đất hiếm. Mặc dù đã nhận thức sâu sắc về điểm yếu này sau khi đại dịch COVID-19 gây gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu, các quốc gia vẫn chưa phát triển được những giải pháp thay thế hiệu quả. Hoa Kỳ cần thúc đẩy quá trình này, kiến tạo chuỗi cung ứng trong khối thế giới tự do, phát huy thế mạnh tương đối của từng đồng minh thay vì khăng khăng đưa toàn bộ sản xuất về nước. Bất kỳ chính sách thuế quan nào nhằm khuyến khích sự chuyển dịch này chỉ nên giới hạn trong các ngành trực tiếp liên quan đến an ninh quốc gia, không nên mở rộng tới mọi mặt hàng từ ô tô đến giày dép thể thao.

Các đối tác của Hoa Kỳ đều cùng bày tỏ sự thất vọng về việc Trung Quốc vi phạm tinh thần và thậm chí cả văn bản của các cam kết trong khuôn khổ Tổ chức Thương mại Thế giới. Tuy nhiên, chính quyền Mỹ sẽ nhận được nhiều ủng hộ hơn nếu dẫn dắt nỗ lực chống lại hàng xuất khẩu được trợ cấp của Trung Quốc thông qua các công cụ tuân thủ WTO hiện hành như biện pháp chống bán phá giá. Một chiến dịch phối hợp đa phương sẽ có cơ hội cao hơn trong việc đạt được những nhượng bộ hợp lý từ Trung Quốc, bao gồm cả hạn ngạch xuất khẩu tự nguyện. Lý tưởng hơn nữa, Hoa Kỳ có thể khôi phục tinh thần của Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương ban đầu, mở rộng cơ hội tiếp cận thị trường cho các quốc gia cam kết tuân thủ bộ quy tắc chất lượng cao, tạo cho Trung Quốc lựa chọn giữa cải cách hoặc chấp nhận bị tụt hậu.

Kể từ năm 2020, Trung Quốc đã trở thành mục tiêu của nhiều biện pháp chống bán phá giá hơn hẳn so với bất kỳ nền kinh tế nào khác

Cuối cùng, giới chức Nhà Trắng cần nhận thức rằng việc công kích Trung Quốc và gây sức ép lên các đồng minh sẽ không tạo ra phép màu khiến các nhà máy mọc lên khắp lãnh thổ Hoa Kỳ. Bên cạnh hoạch định chính sách có hệ thống và ổn định, các nhà sản xuất cần chứng kiến cam kết dài hạn nhằm tăng cường năng lực cạnh tranh của Mỹ thông qua đầu tư vào giáo dục và nghiên cứu, chào đón người nhập cư tài năng, đơn giản hóa thủ tục hành chính và nỗ lực thực chất để cải thiện tình trạng tài chính nghiêm trọng của quốc gia.

Song song với đó, Trung Quốc cũng nên đáp ứng mọi động thái giảm căng thẳng từ phía Hoa Kỳ. Thời gian càng kéo dài không có đối thoại cấp cao giữa hai bên, các quan điểm hiếu chiến càng có cơ hội lấn át. Sẽ xuất hiện cám dỗ sử dụng những công cụ khác ngoài thuế quan như lệnh cấm đầu tư, kiểm soát xuất khẩu, hạn chế thị thực, đánh thuế vào các khoản đầu tư của Trung Quốc vào thị trường chứng khoán Hoa Kỳ.

Toàn bộ những biện pháp này sẽ khó có thể đảo ngược, và những tính toán sai lầm có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Những hành động bất ngờ từ Trung Quốc nhằm gây áp lực lên Đài Loan hoặc việc Hoa Kỳ ngăn chặn xuất khẩu công nghệ trọng yếu có thể được diễn giải như dấu hiệu của xung đột sắp xảy ra. Ngay cả khi Hoa Kỳ đang củng cố liên minh với các đồng minh, vẫn cần duy trì kênh đối thoại với đối thủ chiến lược chính.

Bloomberg

Broker listing

Cùng chuyên mục

Thuế quan, công nghệ bứt phá và thị trường đặt cược vào sự rút lui, không phải sụp đổ

Thuế quan, công nghệ bứt phá và thị trường đặt cược vào sự rút lui, không phải sụp đổ

Thị trường tài chính tiếp tục bứt phá, bất chấp những cơn gió ngược từ chính trị, với động lực chính đến từ nhóm cổ phiếu công nghệ dẫn đầu. Nvidia là “viên ngọc sáng” trong làn sóng AI, vừa vượt mốc vốn hóa 4 nghìn tỷ USD, đẩy giá cổ phiếu bay cao, vượt lên trên những mối lo về căng thẳng thương mại và các phát biểu cứng rắn từ Tổng thống Mỹ. Trong khi đó, các biện pháp thuế quan mới từ Trump, từ đồng đến dược phẩm, thậm chí cả Brazil, vẫn tiếp tục được triển khai, nhưng dường như không để lại tác động rõ ràng đến thị trường.
Ngành ô tô Trung Quốc chịu áp lực kép: Dư cung, chiến tranh giá và căng thẳng tài chính

Ngành ô tô Trung Quốc chịu áp lực kép: Dư cung, chiến tranh giá và căng thẳng tài chính

Ngành ô tô Trung Quốc đang chịu sức ép lớn từ dư thừa công suất và cuộc chiến giá kéo dài, làm xói mòn biên lợi nhuận và kéo dài chu kỳ thanh toán cho nhà cung cấp. Dữ liệu từ 33 nhà sản xuất cho thấy các chỉ số tài chính chủ chốt đều suy giảm từ năm 2019 đến 2024. Trong khi một số công ty như BYD cải thiện được lợi nhuận, phần lớn doanh nghiệp trong ngành đối mặt với nợ tăng, tồn kho cao và áp lực thanh khoản. Chính phủ Trung Quốc đã cam kết kiểm soát cuộc đua giảm giá và thúc đẩy tái cấu trúc ngành một cách có trật tự.
Chứng khoán châu Á tăng nhẹ nhờ Nvidia và kỳ vọng Fed hạ lãi suất, thị trường phớt lờ chính sách thuế quan mới của Trump

Chứng khoán châu Á tăng nhẹ nhờ Nvidia và kỳ vọng Fed hạ lãi suất, thị trường phớt lờ chính sách thuế quan mới của Trump

Cổ phiếu châu Á tăng vào thứ Năm nhờ động lực từ Nvidia chạm mốc vốn hóa 4 nghìn tỷ USD và kỳ vọng Fed sẽ cắt giảm lãi suất trong năm nay. Trong khi đó, thị trường phản ứng thờ ơ với các mức thuế mới từ Tổng thống Trump, bao gồm thuế 50% đối với đồng và hàng xuất khẩu từ Brazil. Đồng USD suy yếu, giá dầu giảm nhẹ, còn Bitcoin tiếp tục dao động gần mức đỉnh lịch sử.
Thị trường chứng khoán vẫn "xanh" bất chấp sức ép từ thuế quan, NVIDIA vượt mốc 4.000 tỷ USD

Thị trường chứng khoán vẫn "xanh" bất chấp sức ép từ thuế quan, NVIDIA vượt mốc 4.000 tỷ USD

Trọng tâm của thị trường vẫn đặt vào triển vọng tăng trưởng, khi các ông lớn công nghệ tiếp tục kéo thị trường chứng khoán vượt qua làn khói mờ của bất ổn thương mại. Việc Nvidia bứt phá vượt ngưỡng vốn hóa 4,000 tỷ USD đã tiếp thêm sinh lực cho phe mua, ngay cả khi những tuyên bố cứng rắn mới nhất về thuế quan từ Tổng thống Trump đang đe dọa làm chao đảo tâm lý nhà đầu tư. Tựa như con tàu chủ lực dẫn đầu đoàn hạm, Nvidia tiến thẳng qua sóng gió đầu năm với cánh buồm căng gió—không phải nhờ cường điệu, mà nhờ nhu cầu thực sự, đơn hàng đã được khóa chặt và lực kéo không ngừng từ các khoản đầu tư vào hạ tầng AI.
OPEC+ bỏ dao mổ, cầm đinh ba: Trận chiến thị phần bắt đầu

OPEC+ bỏ dao mổ, cầm đinh ba: Trận chiến thị phần bắt đầu

Thị trường dầu mỏ vật chất đang biến thành một chiến trường khốc liệt, nơi kỷ luật cung cấp bị thay thế bởi cuộc đấu tranh giành thị phần không khoan nhượng. OPEC+ đã bỏ “dao mổ”—công cụ quản lý giá nhẹ nhàng—để cầm “đinh ba”, đâm thẳng vào thị phần bằng sức mạnh cung ứng. Đợt tăng sản lượng gần 550,000 thùng/ngày cho tháng 8 không chỉ đơn thuần là một điều chỉnh—mà là một tuyên bố chiến lược. Nhóm này được dự đoán sẽ đảo ngược toàn bộ mức cắt giảm 2.2 triệu thùng/ngày vào tháng 9, sớm hơn gần một năm so với kế hoạch ban đầu.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ