Bắc Kinh và bài toán kích thích kinh tế: Câu chuyện đằng sau những con số

Bắc Kinh và bài toán kích thích kinh tế: Câu chuyện đằng sau những con số

Ngọc Lan

Ngọc Lan

Junior Editor

07:17 22/10/2024

Một tình huống đầy trớ trêu đang diễn ra: Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bất ngờ thấy mình rơi vào thế khó, không khác gì những vị CEO tầm cỡ như Jamie Dimon của tập đoàn JPMorgan Chase. Cả hai đều đối mặt với những nhà đầu tư thiếu kiên nhẫn, những người chỉ đơn thuần muốn thấy các con số đẹp để xoa dịu "cơn khát" lợi nhuận của họ, mà không mảy may quan tâm đến độ phức tạp trong việc điều hành một tổ chức khổng lồ.

Mới đây, ngay khi cổ phiếu JPMorgan đạt đỉnh cao lịch sử, Dimon đã không ngần ngại lên tiếng về sự ám ảnh của giới phân tích với chỉ số thu nhập lãi ròng tương lai của ngân hàng. Theo ông, đó chẳng qua chỉ là một "con số vô nghĩa", có thể biến động mạnh tùy thuộc vào tình hình kinh tế Mỹ và biến động của đường cong lãi suất. "Chúng ta đang lãng phí quá nhiều thời gian cho thứ không đáng này, chỉ để các vị có con số đưa vào mô hình của mình", ông thẳng thắn bày tỏ.

Dù không bộc trực như Dimon, nhưng rõ ràng chính quyền của ông Tập cũng đang trải qua những cảm xúc tương tự. Kể từ khi Bắc Kinh đưa ra loạt chính sách đột phá vào cuối tháng 9, tạo nên làn sóng tăng mạnh trên thị trường chứng khoán, người ta liên tục săn lùng những con số "thần kỳ" tại mọi cuộc họp báo cấp Bộ trưởng.

Thị trường chứng khoán Trung Quốc đang khát khao những con số "thần kỳ" để duy trì đà tăng

Giới đầu tư đang khát khao một gói kích thích tài khóa khổng lồ trị giá 10 nghìn tỷ Nhân dân tệ (tương đương 1.4 nghìn tỷ USD) để thổi bùng ngọn lửa thị trường. Thế nhưng, sự vắng bóng những con số ấn tượng trong các cuộc họp báo của Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan đã tạo nên làn sóng thất vọng, khiến thị trường chứng khoán Trung Quốc chao đảo trong những phiên giao dịch gần đây.

Nhìn lại, có lẽ chúng ta đã quá kỳ vọng vào một phép màu. Để có cơ sở so sánh, hãy nhớ lại năm 2008, khi Thủ tướng Ôn Gia Bảo công bố gói kích thích 4 nghìn tỷ Nhân dân tệ tại cuộc họp Ủy ban Thường vụ Quốc vụ viện. Một quy trình chặt chẽ như vậy hẳn cũng sẽ được áp dụng cho tình huống hiện tại.

Điểm mấu chốt của chương trình kích thích lần này nằm ở chiến lược tái cơ cấu nợ, với ba trụ cột chính: Thứ nhất, triển khai các phương án hoán đổi nợ (debt swap) nhằm giải phóng gánh nặng tài chính cho chính quyền địa phương. Thứ hai, nhà nước sẽ can thiệp trực tiếp vào thị trường bằng cách mua lại nguồn cung nhà ở dư thừa, qua đó bình ổn giá bất động sản. Thứ ba, tiến hành bơm vốn cho các ngân hàng lớn, tạo điều kiện để họ mở rộng tín dụng cho các nhà phát triển đang gặp khó khăn, giúp họ hoàn thiện các dự án nhà ở đã bán. Sự đồng bộ của ba yếu tố này sẽ là chìa khóa mở ra cánh cửa phục hồi.

Đáng chú ý, Bộ Tài chính đã đưa ra cam kết về một đợt hoán đổi nợ (debt swap) có quy mô chưa từng có trong lịch sử gần đây, nhằm cải thiện căn cơ tài chính địa phương. Chính sách tài khóa thắt chặt được xem như tác nhân chính gây nên cơn suy thoái kinh tế năm nay. Khi nguồn thu từ đất đai cạn kiệt, chính quyền các địa phương đã phải áp dụng các biện pháp cực đoan như đánh thuế, phạt nặng doanh nghiệp, đồng thời cắt giảm chi tiêu công. Trong bối cảnh đó, động thái hỗ trợ mới từ chính phủ trung ương được xem như một bước ngoặt quan trọng, đánh dấu sự thay đổi triệt để so với quan điểm cứng rắn trước đây của Bắc Kinh - vốn yêu cầu các địa phương phải tự thân vận động trong việc xử lý nợ nần.

Trung Quốc hứa hẹn thực hiện đợt hoán đổi nợ lớn nhất trong những năm gần đây

Câu hỏi về mức độ hỗ trợ từ Bắc Kinh thực sự là một phương trình đa biến phức tạp. Bước đầu tiên, chính phủ cần thực hiện một cuộc "đại kiểm toán" để phơi bày toàn cảnh khoản nợ ẩn của địa phương - một con số khổng lồ khi Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) ước tính các khoản nợ ngoài bảng cân đối (off-balance-sheet) thông qua các phương tiện tài chính địa phương đã lên tới 60 nghìn tỷ Nhân dân tệ vào năm 2023. Tiếp đến là quá trình đánh giá để xác định tỷ lệ nợ nào sẽ được công nhận trong ngân sách chính thức. Điều quan trọng là chính phủ trung ương không thể và không nên gánh vác toàn bộ gánh nặng này, tránh tạo ra tiền lệ rủi ro đạo đức về sau. Bộ Tài chính sẽ cần những cuộc đối thoại sâu rộng với chính quyền các tỉnh thành để định hình quy mô giải cứu hợp lý.

Dẫu vậy, những tín hiệu gần đây cho thấy sự nới lỏng trong chính sách và quyết tâm của chính phủ trong việc tái cơ cấu nợ toàn diện. Nhìn lại lịch sử, trái phiếu chủ quyền đặc biệt dài hạn vốn chỉ được phát hành trong những trường hợp mang tính chiến lược quốc gia, như đợt bơm vốn cho các ngân hàng quốc doanh lớn năm 1998, hay việc hình thành quỹ đầu tư quốc gia năm 2007. Lần này, đợt phát hành mới có thể được sử dụng cho việc hoán đổi nợ địa phương. Song song đó, trái phiếu đặc biệt của chính quyền địa phương - vốn là nguồn vốn truyền thống cho cơ sở hạ tầng - có thể được điều hướng linh hoạt sang lĩnh vực nhà ở.

Giới chuyên gia xử lý nợ xấu thường có câu châm ngôn: "Kiên nhẫn là chìa khóa của việc tái cơ cấu thành công". Thế nhưng hiện nay, các nhà giao dịch cổ phiếu dường như đang quá đặt nặng vào con số tổng khối lượng trái phiếu chính phủ phát hành, xem đó như thước đo đơn thuần cho nỗ lực kích thích tài khóa. Điều họ thực sự cần làm là đào sâu tìm hiểu chiến lược phân bổ vốn của chính phủ và những tính toán tài chính đằng sau. Nếu độ phức tạp này vượt quá khả năng phân tích, có lẽ họ nên cân nhắc lại quyết định đầu tư vào thị trường Trung Quốc.

Bloomberg

Broker listing

Cùng chuyên mục

Thị trường chứng khoán "phi mã" đến ngày 1/8 - Lạc quan và cẩn trọng với thỏa thuận thương mại Mỹ - EU
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Thị trường chứng khoán "phi mã" đến ngày 1/8 - Lạc quan và cẩn trọng với thỏa thuận thương mại Mỹ - EU

Tuyên bố từ Nhà Trắng: Các thông tin về thỏa thuận thương mại tiềm năng với EU chỉ là suy đoán, mọi cuộc thảo luận cần được hiểu như vậy. Thị trường đang xem nhẹ hoặc thậm chí gọi thẳng lời phủ nhận của Nhà Trắng là một chiêu đánh lạc hướng. Khi tuyên bố nói rằng “các báo cáo về thỏa thuận thương mại với EU chỉ là suy đoán”, giới giao dịch hiểu rằng: điều gì đó đang diễn ra, chỉ là chưa sẵn sàng để công bố. Tổng thống Trump vốn không hay để người khác giành phần công lao, đặc biệt là với các hãng truyền thông từng chỉ trích ông gay gắt. Ông thích là người trực tiếp cầm micro trên “Truth Social” khi bữa tiệc bắt đầu.
ECB sẽ giữ nguyên lãi suất khi xung đột thương mại che mờ triển vọng kinh tế

ECB sẽ giữ nguyên lãi suất khi xung đột thương mại che mờ triển vọng kinh tế

Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) được kỳ vọng sẽ tạm dừng chuỗi cắt giảm lãi suất trong tuần này, khi các rủi ro từ đề xuất thuế quan mới của Mỹ vẫn chưa ngã ngũ. Mức thuế nhập khẩu đối với hàng hóa EU, có thể cao hơn dự đoán ban đầu, đang làm gia tăng bất định về tăng trưởng và lạm phát trong khu vực. Trong khi kinh tế eurozone tiếp tục đối mặt với áp lực giảm phát, ECB dự kiến sẽ theo dõi sát diễn biến trước khi đưa ra các điều chỉnh chính sách tiếp theo.
Phố Wall lập kỷ lục mới nhờ Nvidia, GE Vernova và kỳ vọng thỏa thuận thương mại Mỹ – EU

Phố Wall lập kỷ lục mới nhờ Nvidia, GE Vernova và kỳ vọng thỏa thuận thương mại Mỹ – EU

Chỉ số S&P 500 và Nasdaq đồng loạt đóng cửa ở mức cao kỷ lục, được dẫn dắt bởi đà tăng mạnh của Nvidia và GE Vernova. Tâm lý thị trường cải thiện khi Mỹ và EU tiến gần đến một thỏa thuận thương mại tương tự như đã ký với Nhật Bản. GE Vernova tăng 14.6%, Nvidia thêm 2.25%, trong khi Tesla và Alphabet chuẩn bị công bố kết quả kinh doanh. Dữ liệu kinh tế trái chiều khiến kỳ vọng Fed hạ lãi suất trong tháng 9 còn 58%.
Giá vàng giảm do tâm lý thị trường tích cực sau thỏa thuận Mỹ–Nhật, nhưng áp lực từ đồng USD yếu hạn chế đà giảm

Giá vàng giảm do tâm lý thị trường tích cực sau thỏa thuận Mỹ–Nhật, nhưng áp lực từ đồng USD yếu hạn chế đà giảm

Giá vàng đi xuống trong phiên giao dịch ngày thứ Tư khi khẩu vị rủi ro của nhà đầu tư cải thiện sau thông tin về thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và Nhật Bản. Tuy vậy, đồng USD yếu và lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ giảm đã giúp giá vàng giữ vững quanh ngưỡng hỗ trợ. Thị trường tiếp tục theo dõi diễn biến đàm phán thương mại và chính sách lãi suất của Fed để định hướng xu hướng tiếp theo của kim loại quý này.
Thuế quan, căng thẳng thương mại và trái phiếu: Châu Á hưởng ứng sóng tăng từ Phố Wall nhưng vẫn cẩn trọng

Thuế quan, căng thẳng thương mại và trái phiếu: Châu Á hưởng ứng sóng tăng từ Phố Wall nhưng vẫn cẩn trọng

Thị trường châu Á bước vào ngày thứ Tư với tâm thế vững vàng, tiếp nhận dư âm tích cực từ đà tăng mạnh mẽ của Phố Wall. Tuy nhiên, ánh mắt vẫn hướng xa về phía chân trời, nơi những nguy cơ về thuế quan đang âm ỉ, và thị trường trái phiếu Nhật Bản chao đảo bởi những dòng chảy ngầm khó lường.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ