Đầu tuần này, Shell đã đưa ra cảnh báo rằng kết quả lợi nhuận quý II của họ sẽ kém tích cực do hoạt động giao dịch kém hiệu quả ở mảng dầu và khí đốt phái sinh. Giờ đây, Exxon (NYSE:XOM) cũng phát đi cảnh báo tương tự, cho biết giá dầu và khí yếu trong quý II sẽ ảnh hưởng đáng kể đến kết quả kinh doanh – một tín hiệu cho thấy các “ông lớn” năng lượng đang đối mặt với giai đoạn đầy thách thức. Câu hỏi đặt ra là liệu đây chỉ là cơn sóng ngắn hạn hay khởi đầu của một xu hướng kéo dài?

Hồi tháng Năm, Morgan Stanley từng cảnh báo rằng các tập đoàn dầu khí quốc tế lớn có thể chứng kiến lợi nhuận sụt giảm từ nay đến cuối năm 2026, điều có thể làm chậm lại tốc độ mua lại cổ phiếu, do tình trạng dư cung lớn đè nặng lên giá dầu toàn cầu.

Morgan Stanley không phải là tổ chức duy nhất đưa ra dự báo này. Tuy nhiên, một sự kiện trong tuần đã khiến giới quan sát phải cân nhắc lại: OPEC+ bất ngờ công bố kế hoạch tăng sản lượng thêm hơn 500,000 thùng/ngày kể từ tháng sau – và giá dầu lại tăng.

Cùng lúc đó, Exxon cảnh báo khoản lỗ 1.5 tỷ USD trong quý II, chủ yếu do giá dầu yếu, theo nguồn tin từ Bloomberg. Khoảng 500 triệu USD trong đó đến từ mảng khí tự nhiên. Tuy vậy, những động thái mới nhất từ thị trường dầu cho thấy đây không phải là xu hướng dài hạn.

“Cung có dấu hiệu gia tăng, nhưng cầu hiện đang vượt xa kỳ vọng,” Dennis Kissler – Phó Chủ tịch cấp cao phụ trách giao dịch tại BOK Financial – chia sẻ với Reuters trong tuần này.

Nguyên nhân là hầu hết các nhà dự báo đều cho rằng nhu cầu dầu mỏ sẽ giảm dần do sự gia tăng của xe điện, đặc biệt tại Trung Quốc và Na Uy – một vòng xoáy tưởng chừng không thể đảo ngược. Tuy nhiên, thực tế lại khác. Báo cáo Thống kê Năng lượng Thế giới mới nhất của Viện Năng lượng cho thấy nhu cầu vẫn giữ vững ở mức cao.

Thêm vào đó, những lo ngại về suy thoái toàn cầu dưới tác động từ chính sách thương mại khó đoán của Donald Trump đang dần dịu đi. Khi các thỏa thuận được ký kết và ông Trump trở nên cẩn trọng hơn với các mức thuế trừng phạt, triển vọng kinh tế toàn cầu có vẻ sáng hơn dự kiến.

Tất cả các diễn biến trên cho thấy những khó khăn quý II mà các công ty khai thác dầu mỏ đang trải qua chỉ là một giai đoạn điều chỉnh ngắn hạn – điều thường thấy trong chu kỳ hàng hóa. Mức lợi nhuận kỷ lục của năm 2022 khó có thể lặp lại – hoặc ít nhất là chưa thể – nhưng đó vốn là một trường hợp đặc biệt, không phản ánh hoạt động thường niên. Đại dịch COVID chỉ hai năm trước đã để lại một bài học sâu sắc.

“Chúng tôi đã lên kế hoạch cho kịch bản này. Chúng tôi đã kiểm thử các kế hoạch và mục tiêu tài chính dưới các kịch bản khắc nghiệt hơn cả thời kỳ COVID,” CEO Darren Woods của Exxon từng chia sẻ đầu năm nay, nhấn mạnh công ty đã chủ động chuẩn bị cho một chu kỳ suy giảm, và đã cắt giảm gần 13 tỷ USD chi phí trong hơn năm năm qua.

Không chỉ Exxon – dù Woods cho rằng không công ty nào đạt mức tối ưu hóa chi phí như họ – mà toàn bộ ngành dầu khí đều ghi nhớ bài học COVID, giai đoạn nhu cầu sụp đổ do phong tỏa và tổn thất tài chính nghiêm trọng. Dù vậy, ngành này đã hồi phục chỉ hai năm sau, khi cuộc chiến Nga–Ukraine nổ ra và khiến thị trường lo ngại về một cuộc chiến tranh thế giới.

Vì vậy, cảnh báo từ Exxon và Shell, và có thể là từ nhiều công ty khác, nhiều khả năng chỉ phản ánh diễn biến thông thường của chu kỳ kinh doanh. Có quý tốt, có quý không tốt nhưng ngành dầu khí, và không chỉ riêng các công ty khai thác dầu mỏ, luôn biết cách thích nghi và tồn tại, miễn là thế giới còn cần dầu và khí.