Dự luật cắt giảm thuế và chi tiêu của Tổng thống Donald Trump, vừa được Quốc hội thông qua hôm thứ Năm, giúp ngăn nguy cơ chính phủ Mỹ vỡ nợ trong ngắn hạn nhưng lại làm trầm trọng thêm các vấn đề nợ công trong dài hạn. Gói luật này không chỉ gia hạn các khoản cắt giảm thuế năm 2017, mà còn tăng chi tiêu cho an ninh biên giới, quốc phòng và thực hiện cắt giảm lớn đối với các chương trình phúc lợi như Medicare và Medicaid. Tổng thống Trump dự kiến sẽ ký thành luật trong thời gian tới.

Dự luật nâng giới hạn vay nợ liên bang từ mức 36.1 nghìn tỷ USD thêm 5 nghìn tỷ USD – một bước đi được coi là cần thiết để tránh viễn cảnh nước Mỹ không thể thanh toán các nghĩa vụ nợ của mình trong mùa hè này. Các nhà phân tích cảnh báo rằng mốc “X-date” – thời điểm Bộ Tài chính cạn nguồn tài chính mà không có điều chỉnh trần nợ – có thể xảy ra vào cuối tháng 8 hoặc đầu tháng 9.

Tuy nhiên, dù giúp giải tỏa lo ngại ngắn hạn, dự luật lại khiến bức tranh tài chính dài hạn của Mỹ thêm u ám. Các ước tính cho thấy luật sẽ làm tăng thêm 3.4 nghìn tỷ USD vào nợ công trong vòng 10 năm tới. Điều này khiến giới đầu tư trái phiếu quan ngại về tình trạng dư cung và khả năng nhu cầu suy giảm đối với trái phiếu chính phủ Mỹ – yếu tố có thể làm tăng chi phí vay mượn.

“Dự luật góp phần gia tăng những lo ngại cơ cấu liên quan đến trái phiếu chính phủ Mỹ – từ thâm hụt tài khóa kéo dài đến áp lực lạm phát,” theo Mike Medeiros, chiến lược gia vĩ mô tại Wellington Management.

Cùng lúc đó, có dấu hiệu cho thấy nhà đầu tư nước ngoài bắt đầu mất niềm tin vào trái phiếu Mỹ. Với lượng trái phiếu phát hành khoảng 500 tỷ USD mỗi tuần, nếu cầu tiếp tục suy giảm, chi phí vay sẽ ngày càng tăng cao. BlackRock – công ty quản lý tài sản lớn nhất thế giới – cảnh báo rằng nợ công là rủi ro lớn nhất đối với “vị thế đặc biệt” của Mỹ trên thị trường tài chính toàn cầu.

Theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO), luật mới sẽ làm giảm thu ngân sách khoảng 4.5 nghìn tỷ USD, cắt giảm chi tiêu khoảng 1.2 nghìn tỷ USD và khiến khoảng 10.9 triệu người mất bảo hiểm y tế liên bang trong 10 năm tới. Mặc dù vậy, dự luật cũng có những biện pháp thúc đẩy tăng trưởng như cho phép doanh nghiệp khấu trừ toàn bộ chi phí đầu tư thiết bị, nghiên cứu và phát triển.

Một số nhà đầu tư đánh giá tích cực về tác động ngắn hạn của luật. Campe Goodman từ Wellington dự báo luật có thể đóng góp thêm 0.5% vào tăng trưởng GDP trong năm tới. Tuy nhiên, ông cho rằng thị trường đang đánh giá thấp rủi ro dài hạn đến từ chi phí vay cao hơn.

Ellen Hazen – chiến lược gia tại F.L. Putnam – nhận định: “Dự luật này sẽ giúp thúc đẩy lợi nhuận doanh nghiệp và giá cổ phiếu, nhưng đồng thời làm tăng lợi suất trái phiếu trong dài hạn, khiến các khoản đầu tư thu nhập cố định trở nên kém hấp dẫn hơn.”

Thị trường trái phiếu có phản ứng nhẹ với việc thông qua dự luật. Lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm tăng trong ngày thứ Tư sau chuỗi phiên giảm, phần nào phản ánh lo ngại của nhà đầu tư. Lợi suất tăng khi giá trái phiếu giảm.

Andrew Brenner từ National Alliance Capital Markets cho biết đợt bán tháo vào thứ Tư cho thấy “các nhà bảo vệ trái phiếu” – những người phản ứng tiêu cực với chính sách tài khóa mở rộng – đang quay lại thị trường. “Họ muốn thấy thâm hụt được cắt giảm mạnh hơn,” ông nói.

Việc nâng trần nợ giúp loại bỏ nguy cơ vỡ nợ – dù rủi ro này vốn đã nhỏ – vốn có thể gây thiệt hại nghiêm trọng cho thị trường toàn cầu. Trong những tuần qua, lợi suất trái phiếu đáo hạn vào tháng 8 tăng lên bất thường so với trái phiếu kỳ hạn tương đương, phản ánh tâm lý lo ngại của thị trường trước thời điểm “X-date”.

“Thông qua dự luật sẽ giúp hạ bớt phần nào áp lực lên các trái phiếu đáo hạn tháng 8,” Vinny Bleau từ Raymond James nói.

Tuy nhiên, các nhà đầu tư vẫn xem yếu tố này là thứ yếu so với những động lực lớn hơn như kết quả kinh doanh doanh nghiệp và chính sách của Cục Dự trữ Liên bang (Fed). Chỉ số S&P 500 đóng cửa ở mức cao kỷ lục vào thứ Tư, nhờ đà tăng của nhóm công nghệ và kỳ vọng vào các thỏa thuận thương mại mới.

Những dữ liệu kinh tế yếu thời gian gần đây cũng làm tăng kỳ vọng Fed sẽ cắt giảm lãi suất trong năm nay, củng cố tâm lý lạc quan. Tuy nhiên, một báo cáo hôm thứ Năm đã khiến khả năng nới lỏng chính sách ngay lập tức trở nên ít chắc chắn hơn.

“Dự luật này không phải là yếu tố quyết định chính,” Robert Pavlik – quản lý danh mục tại Dakota Wealth – nhận xét. “Thị trường sẽ vẫn xoay quanh câu chuyện lợi nhuận và chính sách của Fed.”