Thách thức quyền lực Fed: Mối đe dọa hiện hữu từ tham vọng của Donald Trump

Thách thức quyền lực Fed: Mối đe dọa hiện hữu từ tham vọng của Donald Trump

Ngọc Lan

Ngọc Lan

Junior Editor

07:28 28/10/2024

Viễn cảnh Donald Trump trở thành Tổng thống Hoa Kỳ lần thứ hai đang gieo rắc những mối hiểm họa nghiêm trọng cho quốc gia này.

Trong bức tranh toàn cảnh về những rủi ro như nợ công bùng nổ, thương mại toàn cầu sụp đổ và các giá trị dân chủ bị xói mòn, thì nguy cơ ông Trump tấn công vào tính độc lập của Fed tưởng chừng như không đáng kể. Tuy nhiên, đây lại là vấn đề hệ trọng. Bởi lẽ, một ngân hàng trung ương vận hành hiệu quả là trụ cột không thể thiếu cho sự ổn định của nền kinh tế và một khi ngân hàng trung ương bị chi phối bởi chính trị thì ngân hàng trung ương đó sẽ không thể nào hoàn thành sứ mệnh của mình.

Trong cuộc phỏng vấn gần đây với Bloomberg, khi được đề nghị làm rõ quan điểm về việc can thiệp vào chính sách của Fed, ông Trump đã không ngần ngại thể hiện thái độ chế giễu đối với cả tổ chức này lẫn vị chủ tịch của Fed. Theo ông, điều hành ngân hàng trung ương là chức vụ tuyệt vời nhất trong chính phủ: Chỉ việc xuất hiện mỗi tháng một lần, tung đồng xu để định đoạt lãi suất, rồi ngồi hưởng thụ sự tôn sùng như một vị thần. Ông Trump còn tự tin khẳng định rằng ông am hiểu chính sách tiền tệ hơn cả Chủ tịch Fed Jerome Powell - người mà chính ông đã bổ nhiệm. Ông cũng bày tỏ kỳ vọng sẽ có tiếng nói về lãi suất, dù thừa nhận rằng ngay cả với cương vị Tổng thống, ông cũng không thể trực tiếp ra lệnh cho ngân hàng trung ương.

Đối với một nhân vật như Trump, những phát ngôn này còn được xem là khá ôn hòa. (Hãy nhớ lại năm 2019, ông đã từng thẳng thừng đặt câu hỏi trên Twitter: "Ai mới thực sự là kẻ thù đáng gờm hơn của chúng ta, Jerome Powell hay Chủ tịch Tập?"). Nếu có cơ hội ngự trị tại Nhà Trắng thêm một nhiệm kỳ nữa, tham vọng của ông có thể còn vượt xa những gì chúng ta từng chứng kiến. Mặc dù việc sa thải hay hạ bệ Chủ tịch Fed sẽ vấp phải nhiều rào cản pháp lý nhưng dù không thành công, ông vẫn có thể đề cử một người kế nhiệm "biết nghe lời" hơn khi nhiệm kỳ của Powell kết thúc vào năm 2026. Trong khi đó, những lời bình phẩm châm biếm về chính sách của Fed có thể gieo rắc bất ổn cho thị trường tài chính, bất chấp việc các nhà hoạch định chính sách của Fed có kiên định đến đâu.

Không có gì ngạc nhiên khi việc hạ thấp uy tín của Fed chẳng hề khiến Trump day dứt. Thế nhưng, cử tri mới thực sự là những người cần phải lo ngại. Niềm tin vào một Fed độc lập, không bị chi phối bởi các thế lực chính trị, có khả năng thực thi sứ mệnh kép - kiểm soát lạm phát và thúc đẩy việc làm tối đa - là nền tảng vô cùng quan trọng. Bằng cách định hướng kỳ vọng của công chúng, niềm tin này giúp ngân hàng trung ương đạt được mục tiêu với chi phí thấp hơn đáng kể.

Khi lạm phát leo thang do những cú sốc không lường trước - như trong đại dịch COVID-19 vừa qua - uy tín của Fed cho phép kiểm soát giá cả thông qua những điều chỉnh lãi suất vừa phải, từ đó chỉ tạo ra những làn sóng thất nghiệp tạm thời và không quá nghiêm trọng. Thiếu đi niềm tin này, chính sách tiền tệ buộc phải có những phản ứng quyết liệt hơn, dẫn đến sự sụt giảm nghiêm trọng về sản lượng và việc làm ở quy mô lớn hơn nhiều. Phương án còn lại là để mặc lạm phát duy trì ở mức cao, điều này không chỉ gây tổn thương trực tiếp đến người lao động và người tiêu dùng, mà còn là cách trì hoãn vô nghĩa trước một cuộc khủng hoảng tất yếu sẽ ập đến.

Các chính phủ của những nền kinh tế tiên tiến đều đã thống nhất về một nhận thức chung. Dù các cơ quan lập pháp vẫn nắm quyền giám sát những mục tiêu tổng thể của chính sách tiền tệ, song các ngân hàng trung ương được trao trọn quyền tự chủ trong việc thực thi sứ mệnh của mình. Kể từ khi các chính phủ đồng nhất trong cách tiếp cận này, lạm phát thấp đã trở thành một chuẩn mực bền vững, và giá trị của sự độc lập trong hoạt động của ngân hàng trung ương hầu như không còn bị tranh cãi. Fed cùng các tổ chức tương đương được tự do hoàn thành sứ mệnh của mình, không chỉ thoát khỏi sự chi phối trực tiếp từ các thế lực chính trị, mà còn được bảo vệ khỏi những nỗ lực công khai nhằm can thiệp vào cách thức vận hành của họ.

Trong khi đó, ông Trump dường như không hề nhận thức được rằng thái độ kiêu ngạo của ông đang đặt nền kinh tế vào thế nguy hiểm như thế nào. Ông vẫn tự tin một cách mù quáng rằng mình thông thái hơn tất cả. Cử tri, dù đã quá quen với những hành động thái quá của vị cựu Tổng thống này, giờ đây cần phải thức tỉnh và sáng suốt hơn. Bởi lẽ, việc xem nhẹ viễn cảnh đen tối này chính là đang tự đẩy mình vào vực thẳm của những hiểm họa khôn lường.

Bloomberg

Broker listing

Cùng chuyên mục

Giá vàng giảm do tâm lý thị trường tích cực sau thỏa thuận Mỹ–Nhật, nhưng áp lực từ đồng USD yếu hạn chế đà giảm

Giá vàng giảm do tâm lý thị trường tích cực sau thỏa thuận Mỹ–Nhật, nhưng áp lực từ đồng USD yếu hạn chế đà giảm

Giá vàng đi xuống trong phiên giao dịch ngày thứ Tư khi khẩu vị rủi ro của nhà đầu tư cải thiện sau thông tin về thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và Nhật Bản. Tuy vậy, đồng USD yếu và lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ giảm đã giúp giá vàng giữ vững quanh ngưỡng hỗ trợ. Thị trường tiếp tục theo dõi diễn biến đàm phán thương mại và chính sách lãi suất của Fed để định hướng xu hướng tiếp theo của kim loại quý này.
Thuế quan, căng thẳng thương mại và trái phiếu: Châu Á hưởng ứng sóng tăng từ Phố Wall nhưng vẫn cẩn trọng

Thuế quan, căng thẳng thương mại và trái phiếu: Châu Á hưởng ứng sóng tăng từ Phố Wall nhưng vẫn cẩn trọng

Thị trường châu Á bước vào ngày thứ Tư với tâm thế vững vàng, tiếp nhận dư âm tích cực từ đà tăng mạnh mẽ của Phố Wall. Tuy nhiên, ánh mắt vẫn hướng xa về phía chân trời, nơi những nguy cơ về thuế quan đang âm ỉ, và thị trường trái phiếu Nhật Bản chao đảo bởi những dòng chảy ngầm khó lường.
Trung Quốc: Kích thích hay duy trì hiện trang? Bắc Kinh đứng trước ngã rẽ trong bối cảnh bất ổn thương mại

Trung Quốc: Kích thích hay duy trì hiện trang? Bắc Kinh đứng trước ngã rẽ trong bối cảnh bất ổn thương mại

PBoC giữ nguyên lãi suất cơ bản trong khi tăng trưởng GDP quý II vượt kỳ vọng, phản ánh sự thận trọng trong chính sách. Bắc Kinh cam kết sẽ đưa ra các biện pháp kích thích tiêu dùng nếu đà phục hồi kinh tế suy yếu do bất ổn thương mại. Tăng trưởng xuất khẩu có thể giảm còn 1% vào quý IV do tác động từ thuế quan và hoạt động trung chuyển suy yếu qua ASEAN.
Donald Trump và Tập Cận Bình có thể gặp mặt tại châu Á vào cuối năm, đàm phán đang được xúc tiến

Donald Trump và Tập Cận Bình có thể gặp mặt tại châu Á vào cuối năm, đàm phán đang được xúc tiến

Các trợ lý của Donald Trump và giới chức Trung Quốc đang thảo luận về khả năng tổ chức cuộc gặp giữa Trump và Tập Cận Bình vào cuối năm, bên lề Hội nghị APEC hoặc lễ kỷ niệm Thế chiến II tại Bắc Kinh. Dù kế hoạch chưa hoàn tất, đây là tín hiệu hạ nhiệt căng thẳng sau thời gian đối đầu thương mại. Mỹ đặt thời hạn 12/8 để đạt thỏa thuận thuế quan với Trung Quốc.
Mỹ nhấn mạnh chất lượng thỏa thuận thương mại trước hạn 1/8, EU và châu Á thận trọng chờ động thái mới

Mỹ nhấn mạnh chất lượng thỏa thuận thương mại trước hạn 1/8, EU và châu Á thận trọng chờ động thái mới

Chính quyền Trump tuyên bố không vội ký kết các thỏa thuận thương mại nếu chưa đạt được lợi ích tối ưu, bất chấp thời hạn ngày 1/8 đang đến gần – thời điểm các đối tác có thể đối mặt với thuế quan cao hơn nếu không đạt được đồng thuận với Mỹ. Trong khi EU chuẩn bị các biện pháp trả đũa và Nhật Bản, Ấn Độ gặp khó trong đàm phán, Washington để ngỏ khả năng đối thoại với Bắc Kinh, mở ra một giai đoạn mới trong cuộc chơi địa chính trị thương mại toàn cầu.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ