Brussels đã sẵn sàng ký một thỏa thuận “khung” tạm thời đặt mức thuế đối ứng mà Tổng thống Mỹ đưa ra ở mức 10%, tương đương mức thuế cơ bản áp dụng với Anh. Tuy nhiên, theo sáu nhà ngoại giao được báo cáo về vấn đề này, EU không kỳ vọng sẽ đạt được mức độ tiếp cận thị trường Mỹ như hàng hóa của Anh – bao gồm thép, ô tô và các sản phẩm khác đang chịu mức thuế theo từng ngành.

“Mức thỏa thuận của Anh tốt hơn thế này,” một nhà ngoại giao nhận xét. “Đây là điều bất ngờ, xét tới thời gian đàm phán lâu dài của chúng tôi.”

Khi London đạt được thỏa thuận đầu tiên vào tháng 5, các nhà ngoại giao và quan chức EU từng tin rằng London đã quá vội vàng chấp nhận một thỏa thuận bất lợi. Khi đó, Brussels tự tin rằng sức mạnh kinh tế lớn hơn của khối sẽ giúp họ có ưu thế trước Nhà Trắng theo thời gian. Tuy nhiên, EU lại ngần ngại trong việc đáp trả tương xứng các biện pháp của Mỹ.

Bà Anna Cavazzini, Chủ tịch Ủy ban thị trường nội địa của Nghị viện châu Âu, nói: “Việc không phản ứng ngay trước các mức thuế phi pháp mà Trump áp đặt hồi tháng 4 là một sai lầm, khiến Ủy ban châu Âu giờ đây có rất ít không gian để giảm thuế.”

Ngược lại, Thủ tướng Anh Sir Keir Starmer đã đánh cược bằng cách đi trước một bước trong việc ký kết thỏa thuận, ghép cố vấn kinh tế của ông – Varun Chandra, cựu đối tác điều hành của công ty tư vấn Hakluyt tại London – với Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick để dẫn dắt các cuộc đàm phán.

Một quan chức Anh cho biết: “Chúng tôi tiếp cận như một thỏa thuận kinh doanh chứ không phải đàm phán thương mại. Chúng tôi làm rõ ràng, hiểu Mỹ đang muốn gì, bố trí đúng người và linh hoạt.”

Các nhà đàm phán EU đã bị chỉ trích suốt quá trình đàm phán, cả từ giới doanh nghiệp và một số thủ đô châu Âu. Giám đốc điều hành LVMH Bernard Arnault hồi tháng 5 nhận xét EU “khởi đầu rất tệ”, đặc biệt so với Anh – quốc gia “đàm phán rất tốt”. Thủ tướng Đức Friedrich Merz tuần trước cũng cho rằng cách tiếp cận của Ủy ban EU là “quá phức tạp” và kêu gọi đạt được một thỏa thuận “nhanh chóng”.

Các cuộc đàm phán giữa EU và Mỹ vẫn đang diễn ra, nhưng cả hai bên đều kỳ vọng sẽ đạt thỏa thuận trong tuần này. Trump nói một “bức thư” có thể được đồng thuận trong vài ngày tới.

Nếu không đạt thỏa thuận, thuế quan áp dụng với EU sẽ tăng lên mức 20% hoặc 50% vào ngày 1 tháng 8, sau khi Trump hoãn hạn chót ngày 9 tháng 7. Một nhà ngoại giao lập luận rằng giảm xuống mức 10% cũng đã là một thành công.

Trump cho biết Mỹ “có thể chỉ còn hai ngày” nữa là gửi thư cho EU nêu chi tiết kế hoạch thuế quan.

Anh – quốc gia hiện đang có thâm hụt thương mại với Mỹ – cũng đối mặt mức thuế cơ bản 10% và không thể hạ thấp hơn. Tuy nhiên, London đã đạt được các điều khoản tốt hơn về thuế theo ngành – dù một nhà ngoại giao EU nghi ngờ việc Mỹ có thực sự thực thi những điều khoản này hay không.

Anh được cấp hạn ngạch hàng năm 100,000 xe ô tô với mức thuế 10% – thấp hơn mức 25% đang áp dụng cho các nước khác – và thỏa thuận miễn thuế cho thép và nhôm, dù vẫn chưa được triển khai.

Các nhà đàm phán Anh cũng giành được lời hứa về “ưu đãi đặc biệt đáng kể” liên quan đến các mức thuế “Section 232” đối với dược phẩm – một cuộc điều tra mà Nhà Trắng đang thực hiện. Anh cũng nhận được cam kết sẽ được xem xét ưu tiên trong các cuộc điều tra 232 tương lai liên quan đến các lĩnh vực khác như đồng, gỗ và động cơ phản lực.

Đổi lại, Anh cam kết tuân thủ các “yêu cầu” của Mỹ về vai trò của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng, cũng như cấp hạn ngạch không thuế cho 13,000 tấn thịt bò và 1.4 tỷ lít ethanol sinh học.

Trump từ lâu đã có quan điểm thù địch với dự án châu Âu, gọi EU là “đáng ghét” và khẳng định khối này được lập ra để “làm hại nước Mỹ”.

Theo các nhà ngoại giao, EU không có đảm bảo nào rằng thuế thép sẽ được giảm từ mức 50% hiện tại. Mỹ cũng từ chối miễn trừ cho EU khỏi các mức thuế theo ngành trong tương lai đối với dược phẩm và chất bán dẫn.

Hai bên đang làm việc để giảm mức thuế 25% đối với ô tô và đang cân nhắc một thỏa thuận xóa bỏ thuế với rượu mạnh, máy bay và linh kiện. EU cũng sẵn sàng giảm thặng dư thương mại hàng hóa trị giá 198 tỷ euro với Mỹ bằng cách cam kết mua thêm vũ khí và khí đốt hóa lỏng của Mỹ.

David Henig, chuyên gia tại tổ chức tư vấn European Centre for International Political Economy, nhận định EU đang gặp bài toán khó hơn dù có quy mô lớn hơn.

“Xét đến những gì Trump từng nói về EU, mức thuế 10% có lẽ còn tốt hơn nhiều người kỳ vọng, nhưng đây vẫn là một đòn giáng vào khối từng nghĩ rằng có thể loại bỏ toàn bộ thuế của Trump, và rằng Anh đã sai khi vội vàng ký thỏa thuận.”

EU hiện đang tạm ngừng các biện pháp trả đũa trong quá trình đàm phán với Washington. Tuy nhiên, các biện pháp trả đũa với lượng hàng hóa Mỹ trị giá 21 tỷ euro mỗi năm sẽ có hiệu lực từ ngày 14 tháng 7. Ủy ban châu Âu cũng đang chuẩn bị một gói thuế bổ sung trị giá 95 tỷ euro nữa – bao gồm máy bay, rượu và thực phẩm – cần có sự chấp thuận từ các quốc gia thành viên.