Trong bối cảnh đó, Bắc Kinh đang dần hiện diện như một thế lực đối trọng, mang đến cho các quốc gia một lựa chọn thay thế cho trật tự thế giới do Hoa Kỳ dẫn dắt. Bất kể ai sẽ giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tuần này, Washington cần thận trọng để không khiến sự lựa chọn ấy trở nên dễ dàng với các nước.

Dù sức mạnh của Trung Quốc đang ngày càng lan tỏa trong khu vực trên nhiều phương diện, song điều này lại đi kèm với những động thái ngày một quyết liệt tại Biển Đông và eo biển Đài Loan. Nghịch lý này đã tạo cơ sở vững chắc để Hoa Kỳ thuyết phục các đối tác và đồng minh về tầm quan trọng của việc hợp tác chặt chẽ.

Trên bình diện an ninh, Hoa Kỳ đã ghi nhận những bước tiến vượt bậc. Dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Joe Biden, việc duy trì vị thế thống lĩnh của Hoa Kỳ tại khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương được xem là ưu tiên hàng đầu. Chính quyền của ông đã nâng tầm vai trò của Bộ Tứ - một liên minh không chính thức giữa bốn cường quốc dân chủ: Hoa Kỳ, Nhật Bản, Ấn Độ và Australia.

Chính quyền Biden đã không ngừng củng cố và mở rộng mối quan hệ đối tác chiến lược với Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Sự ra đời của các liên minh an ninh mới như AUKUS - một hiệp ước quan trọng trong đó Hoa Kỳ và Anh cam kết hỗ trợ Australia phát triển đội tàu ngầm hạt nhân - đã gia tăng đáng kể tiềm lực quốc phòng của Canberra trước bối cảnh cạnh tranh chiến lược ngày càng căng thẳng với Trung Quốc.

Tuy nhiên, trên mặt trận thương mại, Hoa Kỳ đang dần tụt lại phía sau Trung Quốc - quốc gia được vinh danh là thế lực kinh tế hàng đầu tại Đông Nam Á theo kết quả khảo sát tháng 8/2024 của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế. Sức ảnh hưởng của Bắc Kinh được củng cố bởi những cam kết thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ, đặc biệt tại khu vực Đông Nam Á - một cơ hội chiến lược quan trọng mà Washington đã để vuột mất.

Dưới thời Tổng thống Donald Trump, Hoa Kỳ đã rút khỏi Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) - một thỏa thuận thương mại có tầm ảnh hưởng rộng lớn tại khu vực Châu Á - Thái Bình Dương. Khuôn khổ Kinh tế Ấn Độ - Thái Bình Dương do chính quyền Biden đề xuất được đánh giá là một giải pháp thay thế còn nhiều hạn chế.

Nhiều quốc gia châu Á đang hết sức lo ngại về viễn cảnh các chính sách thuế quan của Trump có thể trở thành hiện thực. Theo nhận định của Bloomberg Economics, nếu các biện pháp thuế quan được triển khai và các nước đáp trả, kim ngạch nhập khẩu của Hoa Kỳ có thể sụt giảm hơn 50%, trong khi xuất khẩu có thể giảm tới 60%. Đồng thời, phản ứng từ phía Trung Quốc cũng sẽ tác động mạnh mẽ đến tăng trưởng toàn cầu, có thể làm suy giảm 0.5% GDP vào năm 2028.

Những lo ngại về chủ nghĩa bảo hộ dưới một nhiệm kỳ Tổng thống mới của Trump là hoàn toàn có cơ sở. Toàn cầu hóa, trật tự thế giới dựa trên luật lệ và thương mại tự do - những giá trị nền tảng được Hoa Kỳ kiên trì thúc đẩy trong thời kỳ hậu Thế chiến II - đã đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao thu nhập và chất lượng cuộc sống của người dân châu Á. Đây cũng chính là lý do khiến Kamala Harris được đánh giá là nhà lãnh đạo đáng tin cậy hơn so với Trump.

Không ai có thể phủ nhận rằng sức mạnh mềm của Hoa Kỳ đang dần phai nhạt. Từ bao đời nay, người dân châu Á vẫn luôn dành một sự ngưỡng mộ đặc biệt cho đất nước này. Từ những con phố Jakarta đến những ngõ ngách Jaipur, nước Mỹ luôn hiện diện như một miền đất hứa - nơi thế hệ con em của gia đình họ tìm đến để theo đuổi con đường học vấn, mở ra những cơ hội nghề nghiệp rộng mở và kiến tạo một tương lai tươi sáng hơn. Thế nhưng, sau chuỗi biến động chính trị đầy hỗn loạn tại Hoa Kỳ trong những tháng qua, nhiều quốc gia trong khu vực đang đứng trước nỗi lo về một tương lai bất định.

Niềm tin vào nền dân chủ Mỹ càng trở nên lung lay, đặc biệt tại các quốc gia Hồi giáo trong khu vực, khi họ nhận thấy Washington không còn là một thế lực thiện chí tôn trọng luật lệ quốc tế như trước đây. Cuộc xung đột Israel - Hamas và thái độ đối xử với cộng đồng Hồi giáo tại Gaza đã khiến nhiều quốc gia thuộc khối Nam bán cầu đặt dấu hỏi về chuẩn mực kép của Hoa Kỳ. Chính trong bối cảnh đó, việc Indonesia - quốc gia có số dân theo đạo Hồi đông đảo nhất thế giới, cùng Malaysia bày tỏ mong muốn gia nhập khối BRICS - một liên minh các nền kinh tế mới nổi gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi - là một động thái đáng chú ý.

Tuy nhiên, vẫn còn những lý do để giữ vững niềm tin. Hoa Kỳ vẫn đang là ngôi sao sáng giữa bầu trời các nền kinh tế phát triển toàn cầu. Dù đôi khi có vẻ hỗn độn, song hệ thống dân chủ vẫn luôn duy trì được cơ chế kiểm soát và đối trọng hiệu quả, đồng thời tạo nền tảng vững chắc cho hoạt động kinh doanh. Như chúng ta đã chứng kiến qua các cuộc bầu cử khác trong năm nay - điển hình như tại Ấn Độ - hệ thống này cuối cùng vẫn phản ánh được tiếng nói của người dân, ngay cả trong những nền dân chủ còn nhiều khiếm khuyết. Khi không hài lòng với người lãnh đạo, mỗi công dân đều có quyền bày tỏ quan điểm của mình tại phòng phiếu.

Một kết quả bầu cử minh bạch và thuyết phục tại Hoa Kỳ, được mọi bên tôn trọng và chấp nhận, sẽ góp phần quan trọng trong việc phục hồi niềm tin vào con đường phát triển mà nước Mỹ đã và đang theo đuổi. Các đồng minh và những người ủng hộ Hoa Kỳ tại châu Á đang đặt trọn niềm tin vào kết quả tích cực này.